ΚΑΛΠΑΚΙ - ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ - ΣΠΗΛΙΑ ΚΑΤΣΙΜΗΤΡΟΥ - ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ - ΟΧΙ

Γεωγραφικά και Στατιστικά στοιχεία

Δήμος:		Πωγωνίου
Νομός:		Ιωαννίνων
Έκταση:		13.2 χλμ²
Υψόμετρο:	430
Πληθυσμός:	754 (2001) 

Γενικά Στοιχεία

Το Καλπάκι, εκτός του ότι είναι ένας τόπος μεγάλης ιστορικής σημασίας (Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος – Μάχη του Καλπακίου κατά την εισβολή των Ιταλών – Το ΟΧΙ του Ιωάννη Μεταξά), αποτελεί σπουδαίο συγκοινωνιακό κόμβο καθώς ενώνει τα Ιωάννινα με τα Ζαγοροχώρια, την Κόνιτσα (και κατ’ επέκταση τη Δυτική Μακεδονία) και το τελωνείο της Κακκαβιάς. Σήμερα το Καλπάκι είναι η έδρα του Δήμου Πωγωνίου.

Σε μεγάλο βαθμό, στη γεωγραφική του θέση οφείλει και την συνεχόμενη οικονομική και εμπορική ανάπτυξή του. Ενδεικτικά αναφέρονται το εργοστάσιο εμφιαλώσεως νερού και αναψυκτικών, τα σύγχρονα θερμοκήπια ευρωπαϊκών προδιαγραφών, οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (φωτοβολταϊκά) κ.α.

Παρά τη δυσμενή τάση της υπαίθρου, το Καλπάκι συγκεντρώνει συνεχώς νέους κατοίκους και διάφορα επαγγέλματα. Διαθέτει νηπιαγωγείο, σχολεία, τριτοβάθμιο ακαδημαϊκό ίδρυμα (aeavellas.gr), τάγμα πεζικού (τεθωρακισμένα) και σχεδόν όλα τα είδη καταστημάτων, όπως Εστιατόρια, Fast Food, Ξενοδοχεία, Φούρνους, Μανάβικα, Κρεοπωλεία, Ψιλικατζίδικα, Περίπτερα, Super Market, Κομμωτήρια, Φαρμακεία, Ιατρεία, Βενζινάδικα, Λογιστές, Τεχνίτες αλλά και διάφορες υπηρεσίες. Ένα από αυτά τα καταστήματα είναι και το Εστιατόριο “Το Καλπάκι” το οποίο εκτός από τη λειτουργία του στο χώρο της εστίασης, αποτελεί και κυνηγετικό στέκι τα τελευταία περίπου 30 χρόνια.

Ιστορικά Αξιοθέατα

Στην πλαγιά του λόφου προφήτης Ηλίας, το καλοδιατηρημένο ΟΧΙ θυμίζει την εποχή και το έπος του ’40. Στην είσοδο του Καλπακίου υπάρχει το Πολεμικό Μουσείο όπου το επισκέπτονται χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Οι στρατιώτες ξεναγοί λύνουν τις απορίες των επισκεπτών σχετικά με τα γεγονότα του πολέμου και υπάρχουν πλούσια εκθέματα, γραφική και ηχητική αναπαράσταση της μάχης του Καλπακίου.

Μετά την οχυρωματική τάφρο υπάρχει η σπηλιά όπου χρησιμοποιήθηκε ως Στρατηγείο του Διοικητή της 8ης Μεραρχίας κατά τη διάρκεια του πολέμου. Την είσοδο της σπηλιάς κοσμεί η προτομή του Χαράλαμπου Κατσιμήτρου, που με την πίστη του να υπερασπιστεί τη γραμμή άμυνας Ελαίας – Καλαμά καθήλωσε τις Ιταλικές δυνάμεις στο Καλπάκι. Πάνω από τον οικισμό και στον λόφο Σειλητούρια δεσπόζει το γιγάντιο μπρούτζινο άγαλμα του πολεμιστή στρατιώτη του ’40.

Η Μάχη του Καλπακίου

Την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου πολέμου η ευρύτερη περιοχή του Καλπακίου πέρασε στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, όταν ο Διοικητής της 8ης Μεραρχίας Χαράλαμπος Κατσιμήτρος, παρά τις αντίθετες απόψεις του Γ. Ε Χ. διατήρησε ως γραμμή άμυνας και απόκρουσης της Ιταλικής εισβολής την τοποθεσία Ελαίας-Καλαμά και των γύρω υψωμάτων.

Video αναπαράστασης της μάχης του Καλπακίου.

Οι πρώτες αποφασιστικές μάχες ανάμεσα στις Ελληνικές και Ιταλικές δυνάμεις δόθηκαν στο Καλπάκι από 2 Νοεμβρίου μέχρι 8 Νοεμβρίου 1940. Η πανωλεθρία του εισβολέα αποτέλεσε την αφετηρία της μεγάλης αντεπίθεσης του Ελληνικού Στρατού.

Τα υψώματα της Γκραμπάλας, της Ασόνισσας, των Γρεμμισιών και της Βελλάς ήταν εκείνα που σήκωσαν το βάρος των επιθέσεων και σ’ αυτά που οι Έλληνες στρατιώτες με τους κατοίκους της περιοχής, μετουσίωσαν σε πράξη το ιστορικό ΟΧΙ.

Φωτογραφικό Album